گروت اپوکسی
همان‌طور که می‌دانید در کارهای ساختمان‌سازی و ثابت کردن انواع ماشین‌آلات صنعتی در نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها میزان مقاومت‌های خمشی و کششی اهمیت بسیار زیادی دارد، به همین خاطر برای بالابردن استحکام هرچه بیشتر در این سازه‌ها از گروت اپوکسی استفاده می‌کنند. اپوکسی از مخلوط چند ماده به دست می‌آید که مقاومت استاتیکی و دینامیکی بی‌نظیری دارند. به طور کلی گروت‌های اپوکسی به دودسته دوجزئی و سه‌جزئی تقسیم می‌شوند که تفاوت این دودسته در تعداد مواد مخلوط شونده در آنها است. نحوه عملکرد این ترکیب به این صورت است که پس از اجرای آن و رسیدن به استحکام مناسب می‌تواند نیروی بسیار زیادی را تحمل کند و آن را به بخش زیر کار انتقال دهد. در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا بیشتر با این نوع گروت آشنا شوید.
تعریف گروت اپوکسی
برای تعریف عبارت گروت اپوکسی لازم است ابتدا جداگانه معنی این کلمات را دانست. گروت به معنی ملاتی رقیق است که از آن به‌منظور تقویت کردن بخش‌های سازه استفاده می‌شود. اپوکسی نیز به معنی مخلوط رزین و پودر پرکننده است. قبل از اپوکسی گروت‌ها از ترکیب‌شدن سیمان و ماسه و آب تشکیل می‌شدند که استحکام چندانی در مقایسه با اپوکسی نداشتند. اپوکسی بسیار کارآمد بوده و در میان درزهای آن کثیفی و رطوبت نفوذی ندارد.
انواع گروت اپوکسی
گروت‌های اپوکسی در حالت کلی با توجه به تعداد مواد مخلوطی آنها در دو نوع وجود دارند که عبارت‌اند از:
گروت دوجزئی اپوکسی
اجزاء گروت دوجزئی اپوکسی شامل رزین اپوکسی و هاردنر است که ترکیب این دو جزء چسبی بسیار قوی برای متصل کردن دو مقطع به یکدیگر است. این نوع اپوکسی در برابر انواع بارهای دینامیکی مانند ارتعاش و ضربه مقاومت بسیار بالایی دارد.
گروت سه‌جزئی اپوکسی
گروت اپوکسی سه‌جزئی از رزین اپوکسی، هاردنر و سنگ‌دانه یا همان سیلیسی تشکیل شده است. با مخلوط کردن این سه ماده با یکدیگر مخلوطی بسیار مقاوم به دست آمده که از آن برای ثابت سازی تجهیزات نیروگاهی و پالایشگاهی استفاده فراوانی می‌شود. در واقع گروت سه‌جزئی اپوکسی بارهای دینامیکی و استاتیکی را تحمل می‌کند و دارای ویسکوزیته پایینی است.
دستورالعمل گروت‌ریزی
عملیات گروت‌ریزی در دو مرحله انجام می‌شود که بایستی مجری دستورالعمل‌های این مراحل را کاملاً رعایت کنند تا اپوکسی کارایی خوبی داشته باشد. این مراحل عبارت‌اند از:
آماده‌سازی سطح
بایستی فونداسیون بتنی چندین هفته قبل از انجام عملیات گروت‌ریزی اجرا شود. با انجام این کار بتن برای انقباض زمان کافی دارد. توجه داشته باشید فاصله میان بتن‌ریزی و گروت‌ریزی باید حداقل 4 هفته باشد تا رطوبت بتن حداقل به 4 درصد رسیده باشد. در مرحله آماده‌سازی لازم است لایه سطحی ضعیفی که روی بتن قرار دارد برداشته و پاک‌سازی شود. چراکه این لایه روی میزان چسبندگی فونداسیون و گروت تأثیر منفی دارد. دقت کنید که برداشتن این لایه باید حتماً بدون آسیب رسیدن به بتن انجام شود. کفی که قرار است گروت ریزی شود باید عاری از گرد و غبار، چربی، ذرات اضافی و… باشد. توجه داشته باشید که آماده‌کردن سطوح برای گروت ریزی اپوکسی بایستی در زمان‌های خاص انجام شود که این زمان‌ها عبارت‌اند است از:
- در محیط‌های باز آماده‌سازی باید خارج از ساعت روز باشد.
- زمانی که دمای سطح پایین‌تر از 3 درجه سانتی‌گراد و بالای نقطه شبنم باشد.
- زمانی که میزان رطوبت نسبی 75 درصد بوده و دما کمتر از 5 درجه سانتی‌گراد است.
مخلوط کردن
قبل از مخلوط کردن مواد گروت اپوکسی بایستی یک شبانه‌روز آنها را در دمای 25 الی 30 درجه سانتی‌گراد قرارداد. مخلوط کردن گروت با توجه به نوع آن انجام می‌شود این عملیات لازم است قبل از استفاده از اپوکسی انجام گیرد. در اپوکسی‌های دوجزئی قبل از ریختن هاردنر ابتدا رزین را مخلوط می‌کنند و بعد از مخلوط کردن رزین هاردنر را اضافه کرده و کاملاً به کمک همزن‌های برقی حدود 400 دور در هر دقیقه مخلوط می‌کنند تا رنگی کاملاً یکنواخت به دست آید.
در اپوکسی‌های سه‌جزئی هاردنر و رزین را در ابتدای کار مخلوط کرده و رنگی یکنواخت به دست خواهند آورد. پس از آن مخلوط موردنظر را داخل میکسر ریخته و به آن سنگ‌دانه اضافه می‌کنند سنگ‌دانه باید به‌آرامی به مخلوط اضافه شود تا از ایجاد هوای اضافی درون مخلوط جلوگیری کرد. عملیات میکسر کردن 4 دقیقه طول خواهد کشید تا هر سه جزء کاملاً ترکیب شوند. پس از مخلوط کامل مواد بایستی در مدت‌زمان حداکثر 15 دقیقه مواد مخلوط شده گروت ریزی شود تا خواص خود را از دست ندهند.
روش‌های اجرای گروت‌های اپوکسی
گروت‌ریزی به طور کلی در دو روش مختلف اجرا می‌شود. روش‌های اجرای گروت اپوکسی شامل موارد زیر هستند:
انکراژ و مهار ماشین‌آلات سنگین
در روش گروت‌ریزی به شیوه انکراژ از قالب‌های آماده و از پیش ساخته استفاده می‌کنند. بهترین گزینه برای این کار استفاده از پایه‌های اپوکسی به دلیل داشتن استحکام بسیار بالا است. پایه‌های اپوکسی استحکام کششی و چسبندگی بسیار بالاتری نسبت به سیمانی دارند. در این روش به‌منظور جلوگیری از ایجاد حباب هوا قبل از اجرای گروت‌ریزی به‌عنوان یک فرایندی کاملاً جداگانه انجام می‌شود.
گروت‌ریزی به‌صورت بیس پلیت و ماشین‌آلات
به‌کاربردن گروت به‌وسیله گرید صنعتی سبب انتقال کامل نیرو از طریق گروت به سمت فونداسیون می‌شود. با این کار ارتعاشات خنثی شده و اتصال کاملاً ایمن و محکم بین فونداسیون و ماشین ایجاد می‌شود. در این روش برای جلوگیری از ایجاد اختلالات ناشی از هوای داخل گروت، سطح آن را به اطراف ماله از سمت پایین می‌کشند.
نکات فنی گروت
هنگام استفاده از گروت‌های اپوکسی لازم است به چندین نکته فنی دقت کرد تا کار به‌درستی انجام گیرد. این نکات عبارت‌اند از:
- به‌منظور جلوگیری از ایجاد حباب‌های هوا درون اپوکسی، چندین دریچه هوا وجود داشته باشد.
- در فاصله 1 اینچ از محیط و در صفحه بالایی سطح از قالب‌هایی مقاوم و بدون داشتن نشتی استفاده کنید.
- در هنگام گروت‌ریزی به زمان گیرش اولیه و سرعت جریان دقت زیادی کنید.
- گروت اپوکسی استفاده شده در قسمت زیرین صفحه بتون بهتر است 2 اینچ باشد.
- صفحه‌های پایه و تماسی با اپوکسی کاملاً تمیز بوده و روی آنها گرد و غباری وجود نداشته باشد.
- ماده اپوکسی را در محدوده دمایی 15+ الی 35+ استفاده کنید تا مقاومت مکانیکی آن حفظ شود.
- قبل از مخلوط کردن، به هیچ عنوان مواد اپوکسی را در معرض تابش مستقیم نور آفتاب قرار ندهید.
- از رقیق کردن مخلوط اپوکسی خودداری نمایید.
- عملیات گروت‌ریزی را برای ارتفاع بالای 150 میلی‌متر را با توجه به شرایط محیط در چند مرحله انجام دهید.
- قبل از مخلوط کردن مواد اپوکسی، بایستی دمای آنها مابین 20 تا 25 درجه سانتی‌گراد باشد تا خواص آنها حفظ شود.
- در فصل زمستان در صورت کریستالی شدن رزین اپوکسی آن را در دمای 50 تا 70 درجه سانتی‌گراد قرار دهید تا به حالت اولیه خود بازگردد. توجه داشته باشید که این عملیات هیچ تأثیری روی تغییر خواص این مواد ندارد.
- مواد اپوکسی را در ظروف کم‌عمق مخلوط کنید تا به‌سرعت مصرف شود و خواص خود را از دست ندهد.
مزایای استفاده از گروت
مزایای بالای گروت‌های اپوکسی زبان زد همه است. از این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دارای جریان‌پذیری بسیار بالا و خاصیت خود تراز شوندگی
- دارای مقاومت مکانیکی بسیار بالا
- مقاومت بسیار بالا در برابر انواع ترکیبات شیمیایی
- دارای چسبندگی بی‌نظیر روی فلز و بتن
- سخت شدن بسیار سریع
خواص گروت اپوکسی
گروت‌های اپوکسی دارای خواص ویژه‌ای هستند که سبب محبوبیت آنان شده است. این خواص عبارت‌اند از:
- دارای چسبندگی فوق‌العاده به فلز و بتن
- سخت‌شدگی بالا بدون هیچ‌گونه انقباض و جمع‌شدگی
- دارای مقاومت چشمگیر در برابر انواع مواد شیمیایی
- دارای مقاومت بالا در برابر ارتعاشات مکانیکی
- دارای قابلیتی همچون خود تراز شوندگی
- دارای جریان‌پذیری بسیار بالا
کاربرد گروت‌های اپوکسی
امروزه از گروت اپوکسی جهت مقاوم‌سازی استفاده زیادی می‌شود. از معمولی‌ترین کاربردهای اپوکسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- به‌منظور ایجاد زیبایی و جلوه بصری
- برای بالابردن مقاومت فشاری بتن
- در پایه ماشین‌آلات کارخانه‌ای
- درزگیری و گوشه‌گیری قالب بیس پلیت
- تزریق زیر ریل‌های جرثقیل
- برای تنظیم صفحه‌های کفی نصب شده روی پایه بتن
- ترمیم و اصلاح کردن بتن‌های آسیب‌دیده
- مهارکردن ماشین‌آلات دارای وزن زیاد
- کارگذاری آرماتور
مشخصات گروت اپوکسی
از مشخصات گروت اپوکسی مقاوم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جریان‌پذیری فوق‌العاده‌ای دارد.
- ناحیه باربری مؤثری دارد.
- برای گروت‌ریزی در حجم بالا دارای سیستم گرمازا بسیار بالایی است.
- در برابر ارتعاشات و لرزش تاب بسیار بالایی دارد.
- در برابر انواع ضربه و خوردگی بسیار مقاوم است.
- در برابر رطوبت مقاومت چشمگیری دارد.
ایمنی مربوط به گروت اپوکسی
در هنگام گروت‌ریزی اپوکسی لازم است تمامی نکات ایمنی رعایت شود تا هیچ فردی دچار مشکل نشود. این نکات شامل موارد زیر هستند:
- اگر به طور اتفاقی اپوکسی توسط شما یا هر فرد دیگری بلعیده شد به‌سرعت به پزشک مراجعه کنید.
- تا جایی که می‌توانید از تنفس‌کردن غبار مربوط به مواد اپوکسی اجتناب کنید.
- از تماس دائمی و مستقیم مواد با پوستتان خودداری کنید.
- محیطی که اپوکسی اجرایی می‌شود حتماً دارای تهویه مناسب باشد.
- از استفاده کردن هرگونه وسیله‌ای مانند جرقه جوشکاری که می‌تواند سبب آتش‌سوزی شود خودداری کنید.
- به‌هیچ‌عنوان در محیط موردنظر سیگار روشن نکنید.
- حتماً در زمان اجرای اپوکسی از عینک مخصوص و دستکش استفاده کنید.
نکات انتخاب گروت
گروتی که برای پروژه خود انتخاب می‌کنید باید با توجه به نوع پروژه انتخاب شود. بهتر از گروت انتخابی شما از نظر مقاومت متناسب با پروژه‌تان باشد. خواصی که در انتخاب گروت‌های اپوکسی مهم هستند عبارت‌اند از:
- اپوکسی که برای پروژه‌تان انتخاب می‌کنید بایستی مقاومت شیمیایی بالایی داشته باشد. منظور از مقاومت شیمیایی مقاوم بودن در برابر بنزین، روغن‌ها، الکل‌ها و… است.
- اگر پروژه شما در معرض دمای بالای 70 درجه سانتی‌گراد قرار دارد حتماً اپوکسی انتخاب کنید که فرمولاسیون آن به‌گونه‌ای باشد که در برابر این دما مقاومت از خود نشان دهد.
- از گروتی استفاده کنید که خاصیت ضد منقبض‌شدگی آن بالا باشد تا بتواند نیرو را به نحو احسن انتقال دهد.
- زمان ایجاد مقاومت در اپوکسی را مدنظر قرار دهید تا ایمن‌سازی به‌درستی انجام گیرد.
تفاوت گروت اپوکسی در برابر گروت سیمانی
اگر میزان مقاومت گروت اپوکسی را با مقاومت گروت سیمانی مقایسه کنیم به مزایای بالای گروت نوع اپوکسی پی خواهیم برد. گروت سیمانی نسبت به اپوکسی دارای قیمت پایین‌تری هستند که مقاومت کمتری نسبت به اپوکسی دارد، اما برای سطوح صاف گزینه بسیار مناسبی است. گروت صنعتی اپوکسی سبب بهبود استحکام فشاری شده و در کمترین زمان ممکن عمل‌آوری خواهد شد. اپوکسی دارای استحکام فشاری بسیار عالی بوده و کشش بسیار خوبی نسبت به گروت سیمانی دارد. این نوع گروت چسبندگی بسیار بالایی دارد و حفرهای ایجاد شده در نزدیکی پیچ‌ها را بسیار کاهش می‌دهد. به دلیل مقاومت بالای اپوکسی از آن به‌جای گروت سیمانی در نگه‌داشتن توربین‌ها و آسیاب‌ها و… استفاده می‌کنند. از تفاوت‌های دیگر این دو گروت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برخلاف گروت‌های اپوکسی که ضد آب هستند، گروت‌های سیمانی دارای این خاصیت نبوده و به‌راحتی با جذب آب لکه‌دار می‌شوند.
- گروت‌های اپوکسی از مخلوط کردن پودر پرکننده و رزین به وجود می‌آید در حالی که گروت سیمانی از پود سیمانی ساخته می‌شود.
- گروت سیمانی احتمال انقباض شدگی بالایی دارد در حالی که گروت‌های اپوکسی دارای خاصیت ضد انقباضی و کاهنده حجم هستند.
میزان مصرف گروت اپوکسی در هر پروژه
هنگامی که قصد گروت‌ریزی دارید مهم‌ترین مسئله برآورد میزان مصرف گروت است. میزان حجم و وزن گروت موردنیاز در هر پروژه به‌صورت آنلاین به کمک ابزارهای مخصوص محاسبه می‌شود. با واردکردن سطح مقطع و ارتفاع گروت ریزی، نوع گروت، بسته‌بندی و تعداد ماشین‌آلات در این ابزار حجم گروت موردنیاز محاسبه می‌شود.
کلام آخر
در این مقاله سعی شد به طور کامل شما را با ترکیبات گروت اپوکسی و نحوه مصرف آن آشنا کنیم. گروت‌های نوع اپوکسی دارای مقاومت بسیار عالی هستند، اما بایستی نحوه استفاده از آن درست باشد و تمامی نکات کاملاً رعایت شود تا بتواند خاصیت بسیار بالای خود را نمایش دهد. این نوع گروت برای صنایع مختلف سازه مزایای بی‌شمار دارد که نمی‌توان از آنها چشم‌پوشی کرد. فقط توجه داشته باشید که در هنگام استفاده حتماً نکات ایمنی را رعایت کنید تا از پیش آمد هرگونه مشکل جلوگیری کنید.